دوچرخه سواری؛ هر آنچه باید درباره «تور دو فرانس» بدانید

طرفداری- در مطلب زیر، هر آنچه باید درباره مسابقات تور دو فرانس بدانید را برای‌تان فراهم کرده‌ایم.

«تور دو فرانس» یا «تور فرانسه»، معتبرترین مسابقه دوچرخه‌سواری جاده دنیاست که از سال 1903، هر ساله (به جز سال‌های دو جنگ جهانی) در جاده‌های کشور فرانسه و در فصل تابستان به مدت سه هفته برگزار می‌گردد. لازم به ذکر است که «جیرو ایتالیا» و «ووئلتا اسپانیا»، بعد از مسابقات تور دو فرانس، معتبر‌ترین مسابقات دوچرخه‌سواری جاده جهان هستند.

این تور اصولاً شامل 21 روز مسابقه‌ای و 2 روز استراحت است و هر روز مسابقه‌ای شامل یک دور از مسابقات است. اگرچه ممکن است در هر سال مسیر مسابقات دچار تغییراتی شود ولی روند امتیازدهی در آن ثابت و به شکل «تایم ترایال (Time Trial)» است که مسافت 3500 کیلومتر (2200 مایل) را پوشش می‌دهد. تعداد تیم‌های شرکت کننده در تور در هر سال بین 20 تا 22 تیم متغیر است و هر تیم می‌تواند 9 دوچرخه‌سوار داشته باشد. چهار نوع رده‌بندی در مسابقه تور دو فرانس اهمیت زیادی دارند:

نوع اول، که به عنوان رده‌بندی اصلی مسابقه شناخته می‌شود، بر اساس زمان ثبت شده برای همه مرحله‌ها است. رقابت‌کنندگان در هر مرحله از مسابقه زمانی ثبت می‌کنند و در انتهای مرحله آخر، زمان همه مرحله‌ها با هم جمع می‌شود و دوچرخه‌سواری که زمان کلی کمتری ثبت کرده باشد، به عنوان قهرمان معرفی می‌شود.

در هر دور، دوچرخه‌سواری که در مجموع زمان کمتری را در مجموع دورهای قبل ثبت کرده باشد، به عنوان شروع‌کننده و با لباس زرد رنگ حضور پیدا خواهد کرد. رنگ زرد به این دلیل انتخاب شده است که روزنامه L’Auto، که این مسابقات را در سال 1903 پایه‌ریزی کرد، با رنگ زرد منتشر می‌شد (در مسابقات جیرو ایتالیا، برندگان لباس صورتی رنگ می‌پوشند، به دلیل آنکه آن مسابقه از طریق روزنامهLa Gazzetta dello Sport تأمین مالی می‌شود که دارای صفحات صورتی رنگ است). دوچرخه‌سواران عموماً سعی می‌کنند که لباس زرد رنگ را در دورهای بعدی نیز حفظ کنند تا بتوانند شهرت خود را بالاتر ببرند و در نتیجه، اسپانسرهای بیشتری برای خود و تیم‌شان جذب کنند.

نوع دوم، که رده‌بندی کوهستانی نام دارد و از سال 1933 ایجاد شده است، بر اساس امتیاز‌های گرفته‌شده در مرحله‌های کوهستانی و در کوه‌های «آلپ» و «پایرنیس» انجام می‌شود. نحوه امتیازدهی به این گونه است که به 10 دوچرخه‌سوار اولی که زودتر به ارتفاعات مشخص‌شده در هر مرحله برسند، امتیاز داده می‌شود که این امتیاز بسته به طول و ارتفاع هر صعود، می‌تواند تغییر کند و برای ارتفاعات سخت‌تر، امتیاز بیشتری داده می‌شود.

از سال 1975 نفر نخست رده‌بندی کوهستان، که در دورهای قبلی کوهستانی بیشترین امتیاز را کسب کرده است، لباس سفید با خال‌های قرمز می‌پوشد. اگر دوچرخه‌سواری در دو نوع رده‌بندی یا بیشتر نفر اول باشد، لباس مخصوص رده‌بندی کوهستان را نفر دوم این رده‌بندی خواهد پوشید.

نوع سوم رده‌بندی به عنوان رده‌بندی امتیازی شناخته می‌شود که از سال 1953 و به مناسبت پنجاهمین سالگرد مسابقات پایه‌گذاری شد. در این نوع رده‌بندی به 15 نفر اولی که هر مرحله را به اتمام می‌رسانند امتیاز داده می‌شود و در پایان مسابقات، دوچرخه‌سواری که بیش‌ترین امتیاز را گرفته است، به عنوان قهرمان این رده‌بندی شناخته می‌شود.

این نوع رده‌بندی نیز لباس مخصوص به خود را دارد که سبز رنگ است. در رده‌بندی امتیازی نیز، امتیاز مرحله‌های مختلف با هم فرق دارند. هرچه مرحله کوهستانی‌تر باشد، امتیاز کمتری نسبت به مرحله‌های با جاده‌های صاف خواهد داشت. در صورتی که در پایان مسابقات، دو نفر بیش‌ترین امتیاز را داشته باشند، فردی که بیش‌ترین بار نفر اول شده باشد به عنوان قهرمانِ رده‌بندی امتیازی معرفی می‌شود و در صورت این که باز هم برابر باشند، فردی که در رده‌بندی زمانی کم‌ترین زمانِ مجموع را داشته باشد، برنده خواهد شد.

نوع چهارم رده‌بندی برای جوانان انجام می‌شود که دوچرخه‌سواران کم‌تر از 26 سال را دربرمی‌گیرد و از سال 1975 وارد مسابقات شده است. نحوه امتیازدهی در آن نیز مانند رده‌بندی اصلی مسابقات و بر اساس زمان ثبت‌شده برای هر مرحله انجام می‌شود. لباس پیشتاز و برنده نهایی رده‌بندی جوانان، سفید رنگ است.

رده‌بندی‌های کم‌اهمیت‌تر دیگری همچون رده‌بندی پرتلاش‌ترین (Aggressive) دوچرخه‌سوار در هر دور و کلی و رده‌بندی تیمی نیز در مسابقات تور دو فرانس وجود دارند که نفرات برتر رنگ شماره لباس‌های‌شان به ترتیب سفید بر روی نوار قرمز و مشکی بر روی نوار زرد خواهد بود. هم‌چنین نفر‌ات برتر هر دور در مسابقات تور دو فرانس، 8,000 یورو و نفر برتر نهایی، 450,000 یورو دریافت می‌کنند.

اکثر مرحله‌های این تور در خود کشور فرانسه برگزار می‌شود، ولی از سال 1960 عبور مسیر تور دو فرانس از کشورهای نزدیک فرانسه به یک امر عادی تبدیل شده است. کشورهایی مانند آندورا، بلژیک، بریتانیا، آلمان، جمهوری ایرلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، موناکو، هلند، اسپانیا و سوئیس، کشورهایی هستند که قسمتی از یک مرحله یا تعدادی از مرحله‌های تور دو فرانس در سال‌های مختلف در این کشورها برگزار شده است. در تور سال 2016 قرار  است مسیر مسابقه از کشورهای اسپانیا و سوئیس عبور کند.